PLAKAT TEATRALNY
ZE ZBIORÓW TARNOBRZESKIEGO DOMU KULTURY
Plakat? To idea, pomysł, dzięki któremu czeka się na rozwinięcie.
Roman Cieślewicz
W Galerii Tarnobrzeskiego Domu Kultury prezentowana jest wystawa plakatów teatralnych, stanowiących część kolekcji gromadzonej w ciągu 40 lat trwania Barbórkowej Dramy Teatralnej.
Szczytowy rozwój tej dziedziny sztuki nastąpił wraz z rozkwitem tzw. „polskiej szkoły plakatu” (określenie krytyków światowych) w latach 50 -tych XX wieku. Odnosiła ona sukcesy dzięki swobodnej interpretacji tematu i wprowadzeniu do języka plakatu skrótu myślowego, symbolu i metafory. Wyzwolenie się od zasad reklamy oraz sztywnych wymogów formalnych przyczyniło się do niespotykanego w plakacie międzywojennym ujawnieniu osobowości i myśli autora. Możliwość demonstrowania własnego odczuwania i intelektu stała się zasadą i pozostała cechą rozpoznawczą polskiej szkoły, a równocześnie jednym z nielicznych punktów wspólnych łączących plakaty wykonane w rozmaitych stylach i technikach.”Wszystko polega na umiejętności zagrania cudzego tematu po swojemu” – to stwierdzenie Lenicy stało się wyznacznikiem numer jeden dobrego plakatu.
Jej przedstawiciele to: Henryk Tomaszewski, Eryk Lipiński, Roman Cieślewicz, Jan Lenica, Jan Młodożeniec, Franciszek Starowieyski, Waldemar Świerzy, Wojciech Zamecznik, Wojciech Fangor, Rosław Szaybo, Maciej Urbaniec. W latach 70- tych zadebiutowała nowa generacja grafików m.in.: Andrzej Pągowski, Lech Majewski, Rafał Olbiński, Roman Kalarus i Max Drewiński. Autorski plakat dzięki wspaniałej narracji, kulturze wizualnej, klimatowi, jaki stwarza, wesołości, zadumy, – zaciekawia i wywołuje refleksję. Dobre plakaty podlegają regule trzech “i” – informują treścią, ilustrują kompozycją graficzną oraz inspirują niepowtarzalnością.
Twórcy plakatów odwoływali sie do wrażliwości i inteligencji odbiorcy. Swoimi wspaniałymi malarskimi i rysunkowymi pracami z plastyczną metaforą bądź groteską, przyciągają oczy gości największej galerii świata- galerii ulicy.
Ekspozycja w Galerii TDK zawiera prace największych polskich grafików. W zbiorach znajdują się plakaty: Jana Młodożeńca, Henryka Tomaszewskiego, Romana Cieślewicza, Rolanda Topora, Marcina Stajewskiego, Rosława Szaybo, Franciszka Starowieyskiego i Andrzeja Pągowskiego.
Oś główną ekspozycji stanowi twórczość Andrzeja Pągowskiego. Jest to twórca wybitny, czołowy przedstawiciel wolnej od komercji polskiej szkoły plakatu, uczeń Waldemara Świerzego. Wszechstronny i prężny artysta, którego prace łączy charakterystyczny warsztat – żywiołowy rysunek odręczny emanujący szarżującym gestem. Dzięki charakterystycznemu ruchowi nadgarstka prace Andrzeja Pągowskiego odbierane są jako autentyczne i zaangażowane. Od momentu debiutu, w 1977 roku artysta wciąż działa- tworzy logotypy, billboardy, okładki płytowe, spoty, angażuje się w kampanie społeczne, w ważne wydarzenia kulturalne, tworzy scenografie. Od kliku lat uprawia malarstwo w technice print druk na płótnie. W stałej galerii portalu Wirtualna Polska komentuje bieżącą sytuację polityczną naszego kraju.
Jego prace są wielokrotnie nagradzane w prestiżowych konkursach, znajdują się w zbiorach państwowych i prywatnych w Europie i USA. Jest właścicielem i dyrektorem kreatywnym firmy KreacjaPro.
„Dziś już artysta nie może robić, co mu w duszy gra, tylko jest zamówienie i plastyk ma wykonać to, za co mu płacą – mówi. Mnie się udaje przemycać swoje pomysły, bo do reklamy przeszedłem już ze znanym nazwiskiem.” Tak artysta mówi o swej sztuce.
Wśród prezentowanych na wystawie obiektów znajdują się plakaty:
Henryka Tomaszewskiego – mistrza nad mistrze, z jego specyficznym stylem opartym na oszczędnym rysunku i czytelnym aforyźmie oraz dowcipie i charakterystycznym piśmie odręcznym.
Jana Młodożeńca – mistrza malarskiej formy, dla którego kolor i dowcip stanowią wartość nadrzędną.
Romana Cieślewicza – głównego twórcy „polskiej szkoły plakatu” z jego niezwykłością skojarzeń, wymyślną strukturą i drapieżną ekspresją, którą wzbogacił o nowoczesną fotografię i kreatywny fotomontaż.
Rosława Szaybo – projektanta okładek płyt winylowych dla największych gwiazd muzyki XX wieku, m.in. dla Judas Priest, Chicago, The Clash, Krzysztofa Komedy i Janice Joplin, studenta Henryka Tomaszewskiego i Wojciecha Fangora.
Franciszka Starowieyskiego – z jego sztuką plakatu rysunkowo-malarskiego nawiązującego do stylu i proporcji sztuki baroku, nieskrępowanego w wyrazie malarza teatru wyobraźni.
Marcina Stajewskiego – artysty projektującego od blisko 40 lat scenografie i oprawę plastyczną dla Teatru Ateneum w Warszawie, „Prostota, umiar, elegancja” to perspektywa, która wyznacza sposób jego twórczego patrzenia na sztukę. Autor kilkunastu scenografii do spektakli prezentowanych podczas BDT w Tarnobrzegu.
Jerzego Czerniawskiego – artysty współtworzącego grupę plakacistów tzw. „czwórkę wrocławską” (Jan Jaromir Aleksiun, Jerzy Czerniawski, Jan Sawka, Eugeniusz Get-Stankiewicz). Jego plakaty znajdują się w kolekcjach i muzeach na całym świecie m.in. w Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku.
Jana Sawki – który w swojej karierze współpracował m. in. z amerykańskim zespołem rockowym „Grateful Dead”, rysował dla „New York Times” i zaprojektował teatry Jean Cocteau Repertory oraz Samuel Beckett Theater. Miał 70 własnych wystaw w galeriach i muzeach na całym świecie.
Wiktora Sadowskiego – artysty, który studiował na ASP w Warszawie, w pracowni prof. H. Tomaszewskiego, twórcy odrębnego, obdarzonego niepospolitym talentem, ale i własnym charakterem pisma, znakomitym warsztatem i nieszablonowym poczuciem malarskiej metafory. Jego drapieżne, brutalne, nierzadko krwawe ale przy tym niejednoznaczne i poetyckie plakatowe obrazy szybko zyskały mu uznanie i prestiż.
Rolanda Topora – kpiarza, humanisty, wroga komunałów, mistrza czarnego humoru i niepoprawności politycznej
Większość plakatów z naszej kolekcji towarzyszyła spektaklom prezentowanym na scenie TDK podczas legendarnej już Barbórkowej Dramy Teatralnej.
kurator wystawy Elżbieta Miśkiewicz – Zamojska
