W Galerii TDK można już oglądać nową wystawę. Są to fotografie Jerzego Pióreckiego, założyciela Arboretum w Bolestraszycach, badacza założeń dworsko-ogrodowych w Małopolsce Wschodniej. Autor zabiera nas w podróż po Kresach. Pokazuje nam miejsca, będące strażnikami pamięci o historii.
„To kolejna z wystaw fotograficznych Profesora Jerzego Pióreckiego, założyciela Arboretum w Bolestraszycach, zasłużonego badacza roślin rzadkich, zagrożonych i ginących we florze polskiej, a także pioniera badań nad zabytkowymi założeniami dworsko-ogrodowymi w Małopolsce Wschodniej. Od wielu lat Profesor żywo zainteresowany rodzimą historią przemierza kręte i wyboiste bezdroża obecnej Ukrainy, dokumentując wielowiekowy, wielonarodowy dorobek kultury tych terenów. Jako specjalista podjął się całkowicie społecznie i z własnych, prywatnych zasobów finansowych heroicznego trudu inwentaryzacji zabytkowych ogrodów na terenie dawnego województwa lwowskiego, kontynuując tym samym badania tak zasłużonego na tym polu Romana Aftanazego, autora monumentalnego jedenastotomowego dzieła Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej.
Rozpoczęte przez Profesora Jerzego Pióreckiego badania są od kilku lat kontynuowane przy Jego udziale w Arboretum Bolestraszyce. Od wielu lat Profesor w swojej pracy zawodowej docenia wartość fotografii nie tylko jako narzędzia dokumentacji, ale sposobu artystycznego widzenia otaczającej rzeczywistości.
Wśród kilkudziesięciu zdjęć wybranych na wystawę Autor zrezygnował z prezentowania miejsc znanych z albumów na rzecz miejscowości mniejszych i mniej znanych czy wręcz zapomnianych. W odróżnieniu od poprzednich wystaw fotograficznych Profesora Jerzego Pióreckiego, oprócz terenów obecnej Ukrainy zaprezentowane zostały również zdjęcia z ostatniej, tegorocznej podróży po Białorusi. Na wystawie nie zabrakło rodowej siedziby Radziwiłłów w Nieświeżu, sanktuarium Matki Boskiej w Trokielach, Berezy Kartuskiej, a także Kosowa Poleskiego, gdzie urodził się Tadeusz Kościuszko, czy Starych Wasyliszek, miejsca urodzenia Czesława Wydrzyckiego („Niemena”). Na wielu zdjęciach przeważają polskie kościoły, które na Kresach są pomnikami i strażnikami pamięci, nierzadko smutnej, naznaczonej piętnem tragicznych wydarzeń okresu obydwu wojen światowych i sowieckiego reżimu. Świątynie rzymskokatolickie burzono, przebudowywano na fabryki, magazyny kołchozowe, w najlepszym przypadku zamieniano na cerkwie. Szczęśliwie po 1991 roku część świątyń oddano ich prawowitym właścicielom i podniesione z gruzów służą lokalnym społecznościom rzymskokatolickim.
Znacznie gorszy los spotkał przeważającą część dawnych polskich siedzib szlacheckich i ziemiańskich oraz towarzyszącym ich założeniom ogrodowym. Były one zapamiętale niszczone przez władzę sowiecką jako świadectwo polskości tych terenów. Po wielu z nich nie pozostał nawet ślad. Często miejsce dawnego domostwa znaczy gruzowisko, pojedyncze drzewo czy zaniedbały cmentarz, jeszcze częściej opuszczone i zdezelowane budynki pokołchozowe.
Taką rzeczywistość utrwalił na zdjęciach Profesor. Warto w tym miejscu przypomnieć, że od ponad ćwierćwiecza prowadzone są systematyczne badania nad kościołami rzymskokatolickimi ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej zainicjowane w Krakowie przez Profesora J.K. Ostrowskiego. (…)
Zachęcając do obejrzenia kolejnej wystawy Profesora Jerzego Pióreckiego, podkreślić trzeba jej niezwykle ważny edukacyjny walor. Nie można mówić o kulturze Polski bez mówienia o dziedzictwie Kresów. Obecnie, kiedy coraz więcej mówi się o zagrożeniach dziedzictwa kulturowego narodów, tematyka ta jest jak najbardziej aktualna. Jednym z elementów ochrony tego dziedzictwa jest jego bieżąca dokumentacja oraz popularyzacja wiedzy o Kresach. Wystawa Profesora Pióreckiego po raz kolejny spełnia obydwa postulaty.”
Rafał Nestorow
Instytut Sztuki PAN, Kraków
(Słowo wstępne z katalogu wystawy)
Wystawa została przygotowana w ramach drugiej edycji FESTIWALU KULTURY RZECZPOSPOLITEJ, który odbył się pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Pana Andrzeja Dudy w Centrum Kultury w Przemyślu.
W Galerii TDK wystawę będzie można oglądać do 13 kwietnia.
